Մայրենի

  • Բառերը ենթարկի՛ր բառակազմական վերլուծության
  • Գրի՛ր բառերի բացատրությունը

միջօրե- մի(ե)ջ+օր+ե, կեսօր

վերելք-վեր+ել+ք, վերընթաց

վայրէջք – վայր + էջ + ք, վայր իջնել

երբևէ – երբ + ևէ, որևէ ժամանակ

երբևիցե – երբ + և + իցե, երբևէ 

էական – է + ակ + ան, կարևոր

անէական – ան + է + ակ + ան, ոչ կարևոր

հնէաբան – հն(հին) + է + ա + բան, հնէաբան մասնագետ 

բազմերանգ – բազմ(բազում) + երանգ, գույնզգույն

գետեզր – գետ + եզր, գետի եզերք

  • Կարդա՛ առակը և բանավոր ներկայացրու, թե ինչի մասին է այն:

Աստվածը մարդուն ծեփեց կավից: Նրա մոտ մնացել էր չօգտագործած մի կտոր։

— Էլ ի՞նչ կուզեիր՝ ծեփեի քեզ համար,- հարցրեց Աստվածը:․

— Երջանկություն ծեփիր ինձ համար,- խնդրեց մարդը:

Ոչինչ չպատասխանեց Աստված. այլ կավի մնացորդը դրեց մարդու ափի մեջ։

Առակը կցուցանե, որ դու ինքդ պետք է ստեղծես քո երջանկությունը։

Թեմա՝ Պատահույթի հավանականություն

Թեմա՝ Պատահույթի հավանականություն

1.Նետում են զառ: Հաշվե՛ք պատահույթի հավանականությունը.
ա) «հանդես կգա 5 թիվը» 1/6
բ) «հանդես կգա զույգ թիվ» 3/6 = 1/2
գ) «հանդես կգա կենտ թիվ» 3/6 = 1/2 
դ) «հանդես կգա 3-ի բաժանվող թիվ»:  2/6 =  1/3       

2. Մետաղադրամը նետել են մեկ անգամ: Ինչի՞ է հավասար հավանականությունը, որ հանդես կգա զինանշան:
1/2

3. Մետաղադրամը նետել են մեկ անգամ: Որքա՞ն է հավանականությունը, որ հանդես կգա գիր:

1/2

4.  2 սև և 5 սպիտակ գնդակ պարունակող արկղից պատահականորեն հանվել է 1 գնդակ: Ինչի՞ է հավասար հավանականությունը, որ հանվել է.
ա) սև գնդակ,  2/7
բ) սպիտակ գնդակ: 5/7

5. Նետում են երկու զառ: Որքա՞ն է հետևյալ պատահույթի հավանականությունը.
ա) «միավորների գումարը 2 է»,  2/12 = 1/6
բ) «միավորների գումարը 10 է», 3/12 = 1/4
գ) «միավորների գումարը 12 է», 2/12 = 1/6
դ) «միավորների գումարը 13 է»: 0

 

Հարցեր կրկնողության համար:

6. Հաշվիր.

ա) 50-ը  500-ի ո՞ր տոկոսն է,
հուշում.
50×100:500=5000:500=10%
բ) 25-ը 125-ի ո՞ր տոկոսն է,
25 x 100 : 125 = 20%
գ) 30-ը 300-ի ո՞ր տոկոսն է,
30 x 100 : 300 = 10%
դ) 15-ը 75-ի ո՞ր տոկոսն է,
15 x 100 : 75 = 20%
ե) 40-ը 250-ի ո՞ր տոկոսն է,
40 x 100 : 250 = 16%
զ) 15-ը 900-ի  ո՞ր տոկոսն է:
15 x 100 : 900 = 1.600%

7. Ապրանքի գինը 5600 դրամ էր։ Այդ գինը նախ բարձրացավ 10 %-ով, ապա իջավ նույնքան տոկոսով։ Նախնական գնի համեմատ ավելի թա՞նկ, թե՞ ավելի էժան դարձավ ապրանքը։

Պատ․ չի փոխվում։

8. Շախմատային մրցաշարում 120 խաղերից 42-ն ավարտվել են ոչ-ոքի արդյունքով։ Ոչ-ոքիների քանակը խաղերի ընդհանուր քանակի քանի՞ տոկոսն է։
42 x 100 : 120 = 35 

Պատ․ 35%։ 

Մայրենի

  • Կարդա՛ առակը:
  • Վերապատմի՛ր մի քանի նախադասությամբ:
    Այս առակը Սոկրատի մասին է, ով սնվում էր արմատներով, ու մի մարդ ասում է, որ եթե նա ծառայեր թագավորին, երբեք չէր սնվի արմատներով։ Սոկրատը ասում է, որ եթե նա բավարարվեր արմատներով, նա չէր ծառայի թագավորին։
  • Գրի՛ր առակում արտահայտված գաղափարը:
    Գաղափարը նրանում է, որ Սոկրատը առանց թագավորի կարող է իրեն ուտելիք գտնել, իսկ մարդիկ ստիպված ծառայում են թագավորին, որպեսզի ուտելիք ունենան։
  • Պատասխանի՛ր վերնագրի հարցին։
    Ավելի լավ է Սոկրատի պես ապրել, քան թագավորին ծառայել։

Ի՞նչն է ավելի լավ

Տեսնելով Սոկրատին, որը սնվում էր արմատներով, մի մարդ ասաց.

— Եթե դու ծառայեիր մեր թագավորին, դու երբեք չէիր սնվի արմատներով:

— Իսկ եթե դու բավարարվեիր արմատներով, քեզ պետք չէր լինի ծառայել քո թագավորին,- պատասխանեց փիլիսոփան:

  • Հորինի՛ր պատմություն՝ օգտագործելով հետևյալ բառերը՝ միջօրե,վերելք, վայրէջք, երբևէ, երբևիցե, էական, անէական, հնէաբան, բազմերանգ, գետեզր։
    Լինում է, չի լինում մի կին է լինում։ Իր անունը Մետաքսյա էր, նա քսաներկու տարեկան էր։ Նա շատ էր սիրում ճամփորդել։ Ֆրանսիայից Հայաստան գալուց ինքնաթիռում, նա երկար սպասում էր, մինչև ինքնաթիռը վայրեջք կատարեր Հայաստանում։ Բայց ինքնաթիռը փչանում է, և բոլորը պարաշյուտով ընկնում են ինչ-որ տեղ։ Երբ Մետաքսյան ուշքի եկավ, նա տեսավ գետ, ու գնաց գետի մոտ։ Գետեզրում նա թրջում էր իր ոտքերը, հետո նա որոշեց, որ կարելի է գրել SOS գետնին, որ նրանց տեսնեին ու փրկեին։ Նա առաջարկեց այդ միտքը, և ինքնաթիռի մյուս ուղևորները ասացին։
    – Դա երբևիցե լսած անէական միտքն է, – ասաց մի հնէաբան մասնագետ։
    Նրանք միասին գրեցին SOS, բայց գիշերը մարդկանցից մեկը ջնջեց ու գրեց Սամվել, իր անունը։ Երբ նրանք արթնացան ու տեսան այդ գրությունը, նրանք զայրացան, ու Սամվելին գցեցին ծովը։ Հետո նրանք նորից նույնը արեցին, բայց այդ գրությունը բազմերանգ մրգերով դասավորեցին։ Ու վերջը մի ինքնաթիռի վարորդ տեսավ այդ գրությունը, ու կանչեց ուրիշ ինքնաթիռ։ Մյուս ինքնաթիռը եկավ միջօրին, վայրէջք կատարեց, ու վերելքով ներքև իջավ ու հարցուփորձ արեց, ու ասաց, որ կարող է նրանց տանել Հայաստան։ Մարդիկ վերելքով բարձրացան ինքնաթիռ, ու թռան Հայաստան։
    – Իմ կարծիքով դա երբևէ անէական բան կարող էր լիներ, բայց եղավ էական բան, – ասաց հնէաբան մասնագետը։

Նախնադարյան հասարակության զարգացումը Հայաստանի տարածքում

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Նշե՛ք միջին քարի դարի մեզոլիթի թվագրությունը։
Միջին քարի դարը տևել է  Ք.ա. 12-10-րդ հազարամյակները։
2. Ի՞նչ գիտեք Շանիդար հնավայրի մասին։
Շանիդարը երկրագնդի վաղ հողագործական և վաղ անասնապահական առաջին հնավայրերից է։
3. Բացատրե՛ք նեոլիթյան <<հեղափոխության >> էությունը։

Նեոլիության հեղափոխությունը առաջին մեծ հեղափոխությունն էր, որը կատարվեց հողագործության և անասնապահության զարգացումով։

4. Պատմե՛ք <<Ոսկե եռանկյունւ> մասին։

Աղձնիքի և Հայոց Միջագետքի տարածքում նեոլիթյան բազմաթիվ հուշարձաններ են գտնվում, և այդ տարածքը կոչվում է <<Ոսկե եռանկյուն>>։ Ոսկե եռանկյունի կարևոր հուշարձաններից է Պորտաբլուրը։
5. Ներկայացրե՛ք պղնձի-քարի դարի բնորոշ գծերը։ Էնեոլիթյան ի՞նչ հուշարձաններ կարող եք թվարկել։

Պղնձի-քարի դարում մարդիկ սովորել էին ձուլել մետաղը։ Առաջին մետաղը, որ ձուլում էին, պղինձն էր։ Չնայած այն փափուկ մետաղ է, և քարե գործիքները պղնձյա գործիքների կողքին շարունակում էին գործածվել։ Էնեոլիթյան հուշարձաններն են Առատաշենը և Թեղուտը։

Տրված պայմաններին բավարարող իրավիճակների ելքերի քանակի հաշվում

Տրված պայմաններին բավարարող իրավիճակների ելքերի քանակի հաշվում 

 

Խնդիրներ.
1. Գրե՛ք բոլոր երկնիշ թվերը, որոնք գրվում են.
ա) 1, 3, 9 թվանշաններով, առանց նիշերը կրկնելու,
13, 19, 31, 39, 91, 93
բ) 1, 3, 9 թվանշաններով, եթե նիշերը կարելի է կրկնել,  

11, 13, 19, 31, 33, 39, 91, 93, 99
գ) 2, 4, 6 թվանշաններով, առանց նիշերը կրկնելու,
24, 26, 42, 46, 62, 64
դ) 2, 4, 6 թվանշաններով, եթե նիշերը կարելի է կրկնել։
22, 24, 26, 42, 44, 46, 62, 64, 66

2. Գրե՛ք բոլոր երկնիշ թվերը, որոնք գրվում են 0, 1, 5 թվանշաններով, եթե.
ա) նիշերը չի կարելի կրկնել,  

15, 10, 50, 51
բ) նիշերը կարելի է կրկնել:  

10, 11, 15, 50, 51, 55

3. Քանի՞ երկնիշ թիվ կարելի է գրել 9, 8, 7 թվանշաններով, եթե.
ա) նիշերը չի կարելի կրկնել,
78, 79, 87, 89, 97, 98 
բ) նիշերը կարելի է կրկնել:
77, 78, 79, 87, 88, 89, 97, 98, 99
4. Քանի՞ երկնիշ թիվ կարելի է գրել 0, 2, 4, 6 թվանշաններով, եթե.
ա) նիշերը չի կարելի կրկնել,
 20, 24, 26, 40, 42, 46, 60, 62, 64
բ) նիշերը կարելի է կրկնել:
20, 22, 24, 26, 40, 42, 44, 46, 60, 62, 64, 66
5. Չորս ընկերուհի կինոյի չորս տոմս գնեց: Քանի՞ տարբեր եղանակներով կարող են նրանք զբաղեցնել իրենց տեղերը կինոսրահում:
1 x 2 x 3 x 4 = 24

Պատ. 24 տարբեր եղանակներով։
6.Ժամացույցը մեկ ժամվա ընթացքում կես րոպե առաջ է ընկնում: Այժմ այն ցույց է տալիս 14:57: Ժամը քանի՞սը ցույց կտա ժամացույցը 8 ժամ հետո: 

 30 x 8 = 240
240 : 60 = 4
14:57 + 8 = 22:57
22:57 + 4 = 23:01
Պատ. 23:01։

  1. Յոթ տետրը միասին 700 դրամով ավելի է երեք տետրի ընդհանուր գնից: Ի՞նչ արժե մեկ տետրը:

 7 – 3 = 4
700 : 4 = 175
Պատ. 175 դրամ։

8.Գտենք այն թիվը, որի 12%-ը 3 է:
 100 x 3 : 12 = 25
Պատ. 25:

9.Մրցումներում հաղթեց 9 մարզիկ կամ մրցույթի բոլոր մասնակիցների 18%-ը: Որքա՞ն էին մրցույթի մասնակիցները:

 9 x 100 : 18 = 50

Պատ. 50 մասնակից։

  1. Քաղաքում կա 64 հազար ընտրող: Նրանց 85%-ը մասնակ ցել են ընտրություններին: Քանի՞ ընտրող է մասնակցել ընտ րություն ներին:
    64000 : 100 x 85 = 54400

    Պատ. 54400 ընտրող։

Մայրենի

  • Փակագծերում տրված բառերից ընդգծի՛ր ճիշտը
  1. Ոտքի (տակ, առաջ, վրա) արած գործը չի կարող լավ որակ ունենալ։ տակ
  2. Վերջին դեպքերից հետո Սուրենին չէր հաջողվում լեզու (գտնել, կորցնել, առնել) իր ընկերների հետ: գտնել
  3. Սովորողը չհասցրեց ժամանակին կատարել հանձնարարությունը, և նրա ամբողջ աշխատանքը (փոսն, ջուրն,
    գետնին) ընկավ։ ջուրն
  4. Արմենը ոչ մի կերպ գլուխ չէր (հանում, տանում, սարքում) այդ գործից։ հանում
  5. Գյուղում նրան բոլորը գիտեին․ լավ մարդու (անուն, աչք, ձեռք) էր հանել: անուն
  6. Միքայելի ծնունդին ընկերները նրան առողջություն և (կարմիր, դեղին, կանաչ) ճանապարհ մաղթեցին: կանաչ
  7. Բոլորը հավանել էին նրա պատրաստածները․ իսկապես (ոսկի, արծաթե, երկաթյա) ձեռքեր ունի։ ոսկի
  • Նշված դարձվածքներից ո՞րը չի կարող հանդես գալ որպես սովորական բառակապակցություն (ոչ դարձվածքային իմաստով)։

1․
ա․ սև կատու անցնել
բ․ ճամփին քար գցել
գ․ ձեռք առնել
դ․ մազին դիպչել
ձեռք առնել
2.
ա․ հին երգը երգել
բ․ շնչի վրա նստել
գ․ պղտոր ջրում ձուկ որսալ
դ․ կրակի մեջ ընկնել
շնչի վրա նստել
3.
ա․ սիրտը կոտրել
բ․ ջրի երես դուրս գալ
գ․ սառույցը կոտրել
դ․ զենքերը վայր դնել
սիրտը կոտրել
4.
ա․ աչքը վախեցնել
բ․ ականջի հետևը գցել
գ․ թակարդն ընկնել
դ․ ձեռնոց նետել
աչքը վախեցնել
5.
ա․ ձեռքերը լվալ
բ․ հաց կիսել
գ․ կրակը գցել
դ․ խոսքը ջուրը գցել
խոսքը ջուրը գցել

  • Ծաղրանկարներին համապատասխան դարձվածքներ գրի՛ր:

Մեխանիկական շարժում,արագություն

Դասարանական աշխատանք

Պատասխանել հարցերի

  1. Ի՞նչ է մեխանիկական շարժումը:
    Մեխանիկական շարժումը մարմինների տեղափոխությունն է։
  2. Ի՞նչի նկատմամբ է շարժվում գետում լողացող ձուկը:
    Գետում լողացող ձուկը շարժվում է ափի նկատմամբ:
  3. Ի՞նչով է իրարից տարբերվում շարժումները:
    Շարժումները տարբերվում են նրանով, որ լինում են ուղղագիծ կամ կորագիծ, հավասարաչափ կամ անհավասարաչափ։
  4. Ի՞նչ է ցույց տալիս արագությունը:Ի՞նչ միավորներով է այն չափվում:
    Արագությունը ցույց է տալիս մարմնի շարժումը քանակապես բնութագրող մեծությունը։ Արագությունը չափվում է մ/վ, սմ/վ, կմ/ժ։

Մայրենի

Իմ ընկերը արդեն խելքը թռցրել է։
Ես գլուխ եմ կոտրում, թե ինչպես լուծել այս խնդիրը։
Մայրիկը հաց է գցում հիմա։
Իմ ընկերուհու տղան աչք է դրել իմ աղջկան։
Մայրիկը ձայնը գլուխ է գցել, թե որտեղ է իր հեռախոսը։