Լիա Սողոմոնյանի բլոգ

Լրացուցիչ ախատանք, պատասխանել հարցերին

1․Արտաքին ի՞նչ կառուցվածքային առանձնահատկություններ ունեն սողունները, ի՞նչով են նրանք տարբերվում ձկներից։
Ի տարբերություն ձկների սողունները շնչում են միայն թոքերով, հետևաբար չի մասնակցում շնչառությանը։ Նրանց մաշկը չոր է և պատված եղջերավոր թեփուկներով։
2․Հայաստանում տարածված ի՞նչ սողուններ են ձեզ հայտնի։ Բերել մի քանի օրինակ։
Գյուրզա, Դարևսկու վահանագլուխ իժ, միջերկրածովյան կրիա, կասպիական կրիա։

3․Ո՞րտեղ են տարածված սողունները։
Սողունները տարածված են արևադարձային և մերձարևադարձային շրջաններում, անապատներում, անտառներում, ծովափերում։

1․Լուծել հավասարումները։

ա) x – 11 = 17
x = 17 + 11
x = 28
բ) 6 + x = 2
x = 2 – 6
x = -4
գ) 12 + x = -6
x = -6 – 12
x = -18
դ) x + 13 = 5
x = 5 – 13
x = -8
ե) 7x = -14
x = -14 : 7
x = -2
զ) -17x = 51
x = 51 : (-17)
x = -3
է) 6x = 7
x = 7 : 6
x = 7/6
ը) 2x = -13
x = -13 : 2
x = -6,5
թ) -x = 2
x = -2

2․Գտնել հավասարման արմատը․

ա) 2x + (3x + 1) = 4
2x + 3x + 1 = 4
5x = 4 – 1
5x = 3
x = 3 : 5
x = 0,6
բ) (2x + 5) + (3x – 8) = 7
2x + 5 + 3x – 8 = 7
2x + 3x = 7 – 5 + 8
5x = 10
x = 10 : 5
x = 2
գ) 2x – (x – 1) = 3
2x – x + 1 = 3
x = 3 – 1
x = 2
դ) (2x – 3) – (x + 1) = 1
2x – 3 – x – 1 = 1
2x – x = 1 + 3 + 1
x = 5

3․Գտնել անհայտը․

ա) 7x + 2 – 3x + 10 = 0
7x – 3x = 0 – 10 – 2
4x = -12
x = -12 : 4
x = -3
բ) 5x – 8 – (3x – 8) = 0
5x – 8 – 3x + 8 = 0
5x – 3x = 0 + 8 – 8
2x = 0
x = 0
գ) 3x – 1 – (2x + 5 – x) = 0
3x – 1 – 2x – 5 + x = 0
3x – 2x + x = 0 + 1 + 5
2x = 6
x = 6 : 2
x = 3
դ) 1,52 – 2,8x – (1,72 – 5,2x) = 0
1,52 – 2,8x – 1,72 + 5,2x = 0
-2,8x + 5,2x = 0 – 1,52 + 1,72
2,4x = 0,2
x = 0,2 : 2,4
x = 1/12
ե) 5x + 7 – 2x – (3 – 2x + x) = 0
5x + 7 – 2x – 3 + 2x – x = 0
5x – 2x + 2x – x = 0 – 7 + 3
4x = -4
x = -4 : 4
x = -1
զ) 7 – 0,2x – (21,28 – 1,6) = 0
7 – 0,2x – 21,28 + 1,6 = 0
-0,2x = 0 – 7 + 21,28 – 1,6
-0,2x = 12,68
x = 12,68 : (-0,2)
x = -63,4

4․Լուծել հավասարումները․

ա) 0 x x = 3
0 ≠ 3
Տվյալ հավասարումը արմատ չունի։
բ) 0 x x = -2
0 ≠ -2
Տվյալ հավասարումը արմատ չունի։
գ) 0 x x = 0
0 = 0
Ցանկացած թիվ հանդիսանում է տվյալ հավասարման արմատ:
դ) 3x – 3x = 0
0 = 0
Ցանկացած թիվ հանդիսանում է տվյալ հավասարման արմատ:
ե) 3x + (2x – 1) = 10
3x + 2x – 1 = 10
5x = 10 + 1
5x = 11
x = 11 : 5
x = 2,2
զ) 5x – (3x – 1) = 3
5x – 3x + 1= 3
5x – 3x = 3 – 1
2x = 2
x = 2 : 2
x = 1
է) (3x – 2) – (x – 1) = 10
3x – 2 – x + 1 = 10
3x – x = 10 + 2 – 1
2x = 11
x = 11 : 2
x = 5,5
ը) 7 – (2x – 3) = x – (2 – 4x)
7 – 2x + 3 = x – 2 + 4x
-2x – 4x – x = -2 – 7 – 3
-7x = -12
x = -12 : (-7)
x = 12/7
թ) 12x + 4 = 3(4x – 2)
12x + 4 = 12x – 6
12x – 12x = -6 – 4
0 ≠ -10
Տվյալ հավասարումը արմատ չունի։
ժ) 5 – 3(x + 5) = 7 – (2 + 3x)
5 – 3x – 15 = 7 – 2 – 3x
-3x + 3x = 7 – 2 – 5 + 15
0 ≠ 15
Տվյալ հավասարումը արմատ չունի։

5․Լուծել հավասարումները․

ա) 3x — 7 = x
3x – x = 7
2x = 7
x = 7 : 2
x = 3,5

բ) 2x + 3 = 5x — 9
2x – 5x = -9 – 3
-3x = -12
x = -12 : (-3)
x = 4

գ) x + 8 — 7x = 4 + 3x — 14
x – 7x – 3x = 4 – 14 – 8
-9x = -18
x = -18 : (-9)
x = 2

դ) 3x+125=7x+9
3x – 7x = 9 – 125
-4x = -116
x = -116 : (-4)
x = 29

ե)-x+26+4x=6+5x-37
-x + 4x – 5x = 6 – 37 – 26
-2x = -57
x = -57 : (-2)
x = 28,5   

զ) -56x+268+2x=68+2x
-56x + 2x – 2x = 68 – 268
-56x = -200
x = -200 : (-56)
x = 25/7

1. Ի՞նչ է նշանակում «հեղուկները հոսուն են» արտահայտությունը: Ո՞րն է հոսունության հետևանքը:
   Հեղուկի առանձին մասերը կարող են իրար նկատմամբ շարվել։ Հոսունության հետևանքը այն է, որ հեղուկների ձևափոխությունը շատ ճիգ չի պահանջում։
2. Ինչու՞ է հավասարակշռության վիճակում հեղուկի ազատ մակերևույթը հորիզոնական:
   Հավասարակշռության վիճակում հեղուկի ազատ մակերևույթը միշտ հորիզոնական է հեղուկի հոսունության հետևանքով:
   
3. Հեղուկի ճնշման ուժերը միշտ ուղղահայաց են պինդ մարմնի հետ հեղուկի հպման մակերևույթին։ Ինչու՞:
   Որովհետև եթե հեղուկի ճնշման ուժերը ուղղահայաց չլինեն պինդ մարմնի հետ հեղուկի հպման մակերևույթին, ապա հեղուկը չի մնա հավասարակշռության մեջ։
4. Բերեք հեղուկի ճնշման ուժերի դրսևորման մի քանի օրինակ:
   Եթե ջրի բաց ծորակը մատով փակենք, ապա մատի վրա կզգանք ջրի ճնշման ուժի ազդեցությունը:
   Լողորդների ականջները ցավում են մեծ խորությամբ սուզվելիս: Այդ ցավը ջրի ճնշման ուժի ներգործության հետևանք է:
5. Ինչպե՞ս կհիմնավորեք, որ հեղուկի առանձին մասերը փոխազդում են ճնշման ուժերով:
   Օրինակ ՝ եթե հեղուկի մասը հեռացնենք, ապա հեղուկի մնացած մասը փոխազդելու է առաջացած խոռոչի մակերևույթին հավասարակշռությունը պահելու համար։
6. Ի՞նչ բնույթ ունեն հեղուկի ճնշման ուժերը։ Ինչո՞վ են պայմանավորված: Ինչպե՞ս են բաշխված ճնշման ուժերը հեղուկում:
   Հեղուկի ճնշման ուժերը իրականում առաձգական ուժերն են, որոնք ծագում են հեղուկի սեղմման ժամանակ։
   
7. Ինչու՞ են հեղուկներն անվանում «անսեղմելի»:
   Սեղմվածությունը, նույնիսկ շատ մեծ ճնշման ուժերով ներգործելիս, աննշան է, ինչի պատճառով էլ հեղուկներին գործնականում համարում են «անսեղմելի»:
   
8. Ի՞նչ է հեղուկի ճնշումը: Գրեք հեղուկի ճնշման բանաձևը: Ի՞նչ միավորներով է արտահայտվում հեղուկի ճնշումը:
   Հեղուկի ճնշումը հեղուկի հետ պինդ մարմնի հետ հպման մակերևույթի որևէ տեղամասի վրա ազդող ճնշման ուժի հարաբերությունն է այդ տեղամասի մակերևույթի մակերեսին։
   p = F/S
   Հեղուկի ճնշումը արտահայտվում է Պասկալի միջոցով։
   

Հատվածին ուղղահայաց և նրա միջնակետով անցնող ուղիղը կոչվում է հատվածի միջնուղղահայաց:

Թեորեմ: Միջնուղղահայացի ցանկացած կետ հավասարահեռ է այդ հատվածի ծայրակետերից:

Պետք է ապացուցել, որ AC և BC հատվածները հավասար են: Դրանում կարելի է համոզվել, եթե ապացուցեք, որ հավասար են BEC և AEC ուղղանկյուն եռանկյունները:

Ըստ միջնուղղահայացի սահմանման՝ E անկյունը ուղիղ է և AE=BE: Քանի որ CE-ն ընդհանուր կողմ է, ապա դիտարկվող եռանկյունները հավասար են՝ ըստ եռանկյունների հավասարության առաջին հայտանիշի (երկու կողմեր և դրանցով կազմված անկյուններ):

Հետևաբար, հավասար են նաև եռանկյունների ներքնաձիգները:

Անկյան կիսորդի հատկությունը․

Թեորեմ: Անկյան կիսորդի ցանկացած կետ հավասարահեռ է այդ անկյան կողմերից:

Ապացուցենք այս թեորեմը: Նայիր վերևի նկարին:

Կիսորդով առաջացած եռանկյունների անկյունները համապատասխանաբար հավասար են: Իրոք, մի զույգի անկյունները հավասար են՝ ըստ կիսորդի սահմանման, մյուս զույգի անկյունները 90 աստիճան են (կետի հեռավորությունները ուղիղներից): Հետևաբար, հավասար է նաև երրորդ զույգի անկյունները (անկյունների գումարը պետք է 180° լինի):

Քանի որ դիտարկվող ուղղանկյուն եռանկյունների ներքնաձիգը ընդհանուր է (կիսորդի վրա գտնվող կողմը), ապա եռանկյունները հավասար են` ըստ եռանկյունների հավասարության երկրորդ հայտանիշի (կողմ և առընթեր երկու անկյուններ): Հետևաբար, հավասար են նաև համապատասխան էջերը:

Առաջադրանքներ․

1)Geogebra ծրագրով գծեք եռանկյուն, տարեք կողմերի միջնուղղահայացները։

2)Geogebra ծրագրով գծեք եռանկյուն, տարեք անկյունների կիսորդները։

3)Հայտնի է, որ ABC եռանկյան AB և BC կողմերի միջնուղղահայացների հատման կետը գտնվում է ABC եռանկյան AC կողմի վրա: Որոշիր այն հատվածների երկարությունները, որոնց D կետով բաժանվում է AC հատվածը, եթե AC=60 սմ:

Միջնուղղահայացի ցանկացած կետ հավասարահեռ է այդ հատվածի ծայրակետերից:
Ուրեմն D կետը AC կողմը բաժանում է երկու հավասար մասերի։
60 : 2 = 30
AD = DC = 30սմ

4)T կետից ուղղին տարված են TP ուղղահայացը և TR թեքը: Որոշիր T կետի հեռավորությունը ուղղից, եթե ուղղահայացի և թեքի երկարությունների գումարը 31 սմ է, իսկ դրանց տարբերությունը՝ 1 սմ:
31 + 1 = 32
2TR = 32
32 : 2 = 16
TR = 16սմ
16 – 1 = 15
TP = 15սմ

5)ABC եռանկյան BC կողմի միջնուղղահայացը հատում է AC կողմը D կետում: Գտիր AD և DC հատվածների երկարությունները, եթե BD=54 սմ և AC=72 սմ:

∠DEC = ∠DEB = 90°
BE = EC, DE կողմը ընդհանուր է = >
Եռ․ BED = եռ․ CED ըստ եռանկյունների հավասարության առաջին հայտանիշի։
Ներքնաձիգերը հավասար են։
BD = DC = 54սմ
AD = AC – DC
72 – 54 = 18
AD = 18սմ

6․ Նկարում ∠C=∠D=90°, ∠ABC=∠DAB: Ապացուցել, որ AD=CB:

AB կողմը ընդհանուր է, իսկ ∠ABC=∠DAB = >
եռ․ BCA = եռ․ ADB ըստ ուղղանկյուն եռանկյան հավասարության հայտանիշի, ապա AD = CB: 

7․Նկարում BP=CK, AP=KD, ∠APB=∠DKC=90°, իսկ AB = 10 սմ։ Գտնել CD-ն։

Եռ․ BPA = եռ․ CKD ըստ եռանկյան հավասարության առաջին հայտանիշի։
Ուրեմն AB = CD = 10սմ։

8․ ABC եռանկյան մեջ BK բարձրությունը հավասար է BC կողմի կեսին, ∠A=80°: Գտնել եռանկյան մյուս անկյունները:
Եթե BK = BC/2 = >
∠C = 30°
180° – (30° + 80°) = 70°
∠B = 70°

Պատասխանիր հարցերին

1. Սահմանի´ր վալենտականություն հասկացությունը:
   Վալենտականությունը քիմիական տարրի ատոմի ՝ մի այլ տարրի խիստ որոշակի թվով ատոմների միացնելու հատկությունն է։

2. Որոշի՛ր ջրածնի հետ միացած տարրի վալենտականությունը հետևյալ միացություններում՝ H₂S, HBr, H₂Se, CH₄, HI, եթե ջրածնի վալենտականությունը մեկ է:
   I
   H₂S
   2 x 1 = 2
   2 : 1 = 2
   I    II
   H₂ S
   I
   HBr
   1 x 1 = 1
   1 : 1 = 1
   I  I
   HBr
   I
   H₂Se
   1 x 2 = 2
   2 : 1 = 2
   I   II
   H₂Se                                                                                                                              I
   CH₄
   1 x 4 = 4
   4 : 1 = 4
   IV  I
   CH₄
   I
   HI
   1 x 1 = 1
   1 : 1 = 1
   I  I
   HI
3. Հետևյալ միացություններում՝ NO₂, CI₂O₅, SO3, PI₂O₃, NO, որոշի՛ր թթվածնի հետ միացած տարրի վալենտականությունը:                                                            II
   NO₂
   2 x 2 = 4
   4 : 1 = 4
   IV  II
   NO₂
           II
   CI₂O₅
   2 x 5 = 10
   10 : 2 = 5
   V     II
   CI₂O₅
       II
   SO₃
   2 x 3 = 6
   6 : 1 = 6
   VI II
   SO₃                                                                                                                                                                            II
   PI₂O₃
   2 x 3 = 6
   6 : 2 = 3
   III III II
   P I₂ O₃                                                                                                                                                                II
   NO
   2 x 1 = 2
   2 : 1 = 2
   II II
   NO
4. Կազմի՛ր միացությունների բանաձևերն ըստ տարրերի հայտնի                                                                     IV   II  VI   II  V    II  III     I
   վալենտականությունների` S և O,  S և O, P և O, P և CI:
   SO₂, S₂O₆, P₂O₅, PCI₃.
   

Чемпионами становятся люди с сильным характером, способные
преодолевать препятствия, не падать духом в трудной ситуации. Как вы
думаете, как можно закалить характер, что для этого нужно? Поможет
ли в этом спорт?

1.Прочитайте рассказ и скажите, почему он так называется.
Он так называется, потому что через трудности нужно проходить и идти дальше.

ЧЕРЕЗ ЭТО НАДО ПЕРЕШАГНУТЬ

На уроке физкультуры мы ходили друг за другом, поднимали и опускали
руки, приседа՛ли, прыгали. Николай Петрович проверил наши спортивные
данные, и оказалось, что я ничего-то и не умею. Ни бегать, ни прыгать.
Мне было стыдно. И я решил тренироваться.
Натянул между стульями шнурок, прыгнул… Стулья лежали вверх ножками,
мама поливала коленку зелëнкой.
– Так не годится, – сказал папа. – Тренироваться надо во дворе.

Я вспомнил свои спортивные неудачи и вздохнул. Папа меня понял.
– Через это надо перешагнуть, – сказал он, – иначе ничего не выйдет.
Надевай спортивную форму и беги во двор.
Спортивную форму надеть просто, и во двор спуститься не трудно, а вот
как всë остальное? Я набрал побольше воздуха и побежал «спортивным
бегом», как показывал Николай Петрович. Не глядя по сторонам, я побежал
к площадке. Начертил линию – место, где надо оттолкнуться, – разбежался,
толкнулся, прыгнул!… Ничуть не лучше, чем на уроке физкультуры.
– Что ты прыгаешь, будто палку проглотил? – крикнул с балкона
восьмиклассник Серëжа. – Нужно собраться и сильно оттолкнуться, а ноги
вытянуть как можно дальше вперëд!
Я собрался, прыгнул… и упал на спину.
– Вставай, чемпион, – сказал Серëжа, протягивая руку. – Смотри, как
это делается…
Во двор набежало полно ребят из соседних домов: мы вместе тренировались, бегали, прыгали. И почему я решил, что надо мной будут
смеяться?
Про свои тренировки я рассказал своим одноклассникам. Кто-то из
ребят сказал:
– Как-то неудобно во дворе…
Я вспомнил, как сам боялся выйти во двор, вспомнил папины слова и
сказал:
– Через это надо перешагнуть.
Каждое утро, в любую погоду я звоню своим друзьям, и мы выходим на
тренировки. Впереди бежит папа, потом – Серёжа-восьмиклассник, потом
я, потом ребята из нашего двора и из нашего класса.
По М. Фроловой
приседа՛ть (присе՛сть) – կքանստել, պպզ

Прочитайте пословицы и поговорки. Объясните их смысл..

• В мире нет трудных дел — нужны лишь усердные люди.
  Эта пословица хочет сказать, что всё зависит от усилий человека.
• Дятел и дуб продалбливает.
  Эта пословица хочет сказать, что даже маленькое существо может преодолевать трудности.
• За один раз дерева не срубишь.
  Эта пословица хочет сказать, что нужно усердно трудиться.
• К гребцу и берег приплывает.
  Эта пословица хочет сказать, что когда ты преодолеваешь трудности, кажется, что успех тоже идёт к тебе.
• Капля по капле и камень долбит.
  Эта пословица хочет сказать про усердие.
• Кто старается, тот закаляется.
  Эта пословица хочет сказать, что труд закаляет нас.
• Кто старается, тот и в камень гвоздь забьет.
  Эта пословица хочет сказать, что если усердно стараешся, то многого можешь добиться.
• Дорогу осилит идущий.
  Эта пословица хочет сказать, что трудности преодолевает трудолюбивый человек.
• Кто бывает стоек, тот достигает того, чего желает.
  Эта пословица хочет сказать, что настойчивый человек добивается чего хочет.
• Не будь тороплив, но будь настойчив.
  Эта пословица хочет сказать, что торопиться не надо, но надо усердно трудиться.

2.Найдите в тексте ответы на вопросы и прочитайте их.

1.Почему мальчик решил тренироваться дома?
Потому что он по спортивным данным ничего не умел, и решил тренироваться.
2. Что посоветовал отец сыну?
Он посоветовал перешагнуть через это и тренироваться во дворе.
3. Как прошла первая «тренировка» во дворе?
Первая тренировка прошла хорошо.
4. Кто стал учить мальчика правильно прыгать?
Серёжа-восьмиклассник.
5. О чём рассказал мальчик в классе?
О своих тренировках.
6. С кем стал тренироваться мальчик?
С папой, Серёжей, с друзьями, одноклассниками и с ребятами из двора.

3.Прочитайте рассказы ребят, которые занимаются спортом: Миша
занимается плаванием, а Коля хочет стать футболистом. А какой вид
спорта выбрали бы вы?

Миша: Я занимаюсь в секции плавания. Мне нравится ходить на
тренировки, участвовать в соревнованиях. У меня уже второй разряд по
плаванию. Моя мечта – стать мастером спорта, как наш тренер. Он очень
строгий, следит за нашей учёбой, воспитывает у нас спортивный характер,
волю к победе. Может быть, я не стану чемпионом, но спорт дает мне силы,
здоровье, уверенность в себе.
Коля: А я занимаюсь футболом. Это командная игра, мы учимся не только
играть в футбол, но и действовать в команде, где у каждого своя задача. Наша команда очень дружная, мы всегда помогаем друг другу. Мы участвовали в разных соревнованиях. Мне очень нравится играть в футбол. И в школе, и во дворе я могу показать своё умение.

А какой вид спорта выбрали бы вы? Напишите.

Я бы хотела заниматься настольным теннисом.

Напишите эссе: «Спорт в моей жизни».

4. Измените предложения по образцу. Запишите их.
Образец: На стене висит прекрасная картина – Эта картина прекрасна.

1. Это интересный фильм.
Этот фильм интересен.
2. Спорт имеет огромное значение.
Спорт важен.
3. В зале звучит чудесная музыка.
Музыка в зале чудесна.
4. В горах есть очень глубокое озеро.
Озеро в горах очень глубокое.
5. В Ереване красивые здания.
Здания в Ереване красивы.
6. В Матенадаране удивительные книги.
Книги в Матенадаране удивительны.
7. В вазе красивые цветы.
Цветы в вазе красивы.

5. Прочитайте полные и краткие формы прилагательных. Запишите их.
Составьте с некоторыми из них предложения.
Близкий – близок; низкий – низок; лёгкий – лёгок;
полезный – полезен;
Огурец полезен со своим содержанием витамина K.
нужный – нужен; трудный – труден; чудесный – чудесен; больной – болен;
хитрый – хитёр;
Этот мальчик хитёр.
умный – умён; сильный – силён; храбрый – храбр; добрый – добр; быстрый – быстр; строгий – строг;
Мой папа очень строг.
хороший – хорош; горячий – горяч.

5. Замените данные словосочетания существительного с полными
прилагательными словосочетаниями существительного с краткими
прилагательными. Запишите их.
Образец: строгий тренер – тренер строг.
Трудный матч – матч труден, храбрый юноша – юноша храбр, свежий воздух – воздух свеж, простая задача – задача проста, длинный
рассказ – рассказ длинен, прекрасный концерт – концерт прекрасен, полезный совет – совен полезен, светлая комната – комната светла, лёгкий
чемодан – чемодан лёгок, опытный тренер – тренер опытен.

6. Образуйте от данных прилагательных их краткую форму. Составьте
и напишите с ними 3-4 предложения.
Полезный – полезен,
красивый – красив,
Этот парень очень красив.
быстрый – быстр,
гордый – горд,
Мой двоюродный брат очень горд.
больной – болен,
Мой брат болен.
интересный – интересен.

7. Составьте рассказ «На стадионе». Вам помогут следующие слова и
словосочетания: решили пойти на стадион, пришли вовремя, заняли
места, любители футбола, полные трибуны, интересный матч, упорная
борьба, матч закончился со счётом, забил гол, вратарь.

На стадионе

Мы решили пойти на стадион и пришли вовремя. Мы заняли наши
места, а там уже были любители футбола и полные трибуны. Матч был интересным, была упорная борьба. Матч закончился со счётом 3 : 4. В последнюю секунду вратарь не подвёл свою команду и забил гол.